اهمیت تشخیصی میکرو RNA در دیابت
به گزارش روابط عمومی پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، دیابت به عنوان رایج ترین بیماری مزمن جهان شناخته می شود. این بیماری به عنوان یک بیماری چندعاملی در دو گروه 1 و 2 طبقه بندی شده و مکانیسم های اصلی بیماری زایی آن ناشناخته باقی مانده است. با کشف اخیر میکرو RNA ها، این Ribonucleotides کوچک به عنوان نشانگر های جدید در پاتوژنز دیابت و عوارض دیابت و همچنین شناسایی آن نقش دارند.
اهمیت و کاربرد
در دهه اخیر مطالعات بیانگر نقش مهم و حیاتی miRNAs در تنظیم بیان ژن های مرتبط با سرطان هستند. این مولکول های تک رشته ای قادر به تحمل نوع خاصی از اصلاح مولکولی هستند که از نتایج فیزیولوژیکی ویژه ای برخوردار است. حدود یک میلیون میکرو آر.ان.ای در سلول های بدن وجود دارد که ۲۵۰۰۰ مورد باعث مهار تولید پروتئین ها می شوند. با توجه به اینکه میکروآر.ان.ای ها با بیماری ها ارتباط مستقیم دارند، به سرعت وارد فاز کلینیکی (تولید دارو و درمان و تشخیص) شده اند، به گونه ای که کمپانی های بزرگ دارویی در دنیا به تحقیقات، ساخت دارو و درمان با استفاده از میکروآر.ان.ای ها توجه ویژه ای دارند.
میکرو RNA& ها به عنوان بیو مارکر های جدید بیماری دیابت
دیابت ملیتوس بیش از 350 میلیون نفر را در سرتاسر دنیا تحت تأثیر قرار داده است. دیابت نوع 1 (T1D) یک اختلال اتوایمیون است که در آن سلول بتای پانکراس توسط سیستم ایمنی مورد حمله قرار می گیرند، درحالی که در دیابت نوع& 2 (T2D) بافت های کبد، اسکلتی و چربی حساسیت به انسولین را از دست می دهند. از سنجش اتوآنتی بادی های موجود در سرم برای تشخیص T1D استفاده می شود. در T2D نیز نیاز به ترکیبی از بیومارکرهای کلاسیک و فاکتور های خطر است تا بتوان احتمال بروز بیماری را در افراد پیش بینی کرد، در نتیجه برای ارتقای شناسایی افراد در معرض خطر ابتلا به دیابت و عوارض مرتبط با آن، غربالگری و ارزیابی کارایی روش های درمانی نیاز به بیومارکر های جدیدی است.
سلول های بتای پانکراس و بافت های هدف انسولین مجموعه ای از میکروRNA ها را بیان می کنند. برای مثال mir-375 که بیان ژن های درگیر در ترشح هورمون انسولین و توسعه توده سلول های بتا در پاسخ به مقاومت به انسولین را تنظیم می کند، به طور زیادی در جزایر لانگرهانس بیان می شود.همچنین ثابت شده است که بیان miRNA های سلول های بتا و بافت های هدف انسولین در بیماران مبتلا بهT1D و T2D دچار تغییر شده که احتمالاً به دلیل عملکرد ناقص این بافت ها تحت شرایط بیماری است، برای مثال جزایر لانگرهانس موش های دیابتیک غیرچاق مدلی از T1D حاوی سطح افزایش یافته ای از چندین& miRNA شامل ,miR-21& mir 34a ,miR-29 و miR-146a بودند که اثرات زیانباری روی عملکرد سلول های بتا دارند، علاوه بر این، بیش از 60miRNA& & با بیان تغییریافته در نمونه بیوپسی عضله اسکلتی بیماران T2D شناسایی شده که شامل mir-143 که بیان بالایی داشـــــته و mir-206 و mir-133a& که بیان پایینی دارند، است. سطح حدود 15% از این miRNA ها پیش از این در افراد با اختلال تحمل گلوکز نیز تغییر کرده که این موضوع نشانه این است که miRNAها در فاز ابتدایی پروسه بیماری درگیر هستند miRNA.ها علاوه بر تنظیم بیان ژن درون سلول هایی که آنها را تولید می کنند، در خون و سایر مایعات بدن به صورت متصل به پروتئین ها، لیپوپروتئین ها و یا درون اگزوزم ها یافت می شوند.
در این صورت این miRNA ها در برابر ریبونوکلئاز ها، چرخه فریز و دفریز شدن و سایر شرایط آزمایشگاهی پایدار و مقاوم هستند. در نتیجه نمونه سرم یا پلاسما می ت واند در منهای 20 درجه یا منهای 80 درجه برای بیش از چندین ماه بدون تجزیه& & miRNAها ذخیره شود، بعلاوه miRNA های گردشی نه تنها در خون، بلکه در سایر مایعات بیولوژیکی مانند ادرار، بزاق و مایع آمنیوتیک نیز یافت می شوند. همچنین می توان از این بیومارکر جدید برای پیش بینی عوارض ناشی از دیابت هم استفاده کرد. تحقیقات نشان داده که کاهش سطح سرمی mir-126 ارتباط قوی با بروز بیماری های شریانی و عوارض میکروواسکولار دیابتی دارد، چراکه این miRNA& در سلول های اندوتلیال بیان قابل توجهی دارد.
نقش میکرو RNAدر دیابت و اختلالات متابولیک
تعییــــــن نقش و ردیابی عملکرد miRs در برخی از بیماری ها دستاورد بزرگی همانند ردیابی نقش میکرو آر.ان.ای ها در اختلالات متابولیسم، سرطان، بیماری های قلبی، نقص های نوزادی و … برای علم پزشکی درپی داشت. میکرو آر.ان.ای های مورد مطالعه و تأثیرگذار در دیابت در مقالات علمی به طور خلاصه بدین شرح است:
بیان ژن های درگیر در ترشح هورمون انسولین و توسعه توده سلول های بتا در پاسخ به مقاومت به انسولین را تنظیم می کند. این miR& به طور زیادی در جزایر لانگرهانس بیان می شود و احتمالاً از طریق مهار کردن مسیر سیگنالینگ میوتروپین انسولین در بیان ژن انسولین نقش دارد، همچنین موجب کاهش بیان PDK1& و فسفاتیدیل اینوزیتید وابسته به پروتئین کیناز 1، جزء اصلی مسیر سیگنالینگ PIP3 می گردد،همچنین نقش miR-9 در ترشح انسولین و بیان فاکتور Onecut-2 که در تنظیم Granuphilin نقش دارد، مورد مطالعه قرار گرفته است. میکرو RNA-96 موجب کاهش بیان پروتئین کمپلکس هسته ای 2 شده (Noc2)، همچنین موجب افزایش بیان& & Granuphilin& می گردد.
در گذشته تصور می شد miR-124a در بلوغ سلول های بتا پانکراس نقش دارد، اما با مطالعات جدید نشان داده شد این میکرو آر.ان.ای بر روی Box protein A2 که در ترشح انسولین نقش دارد، تأثیر می گذارد.
