تست های تشخیصی هپاتیت

به گزارش روابط عمومی پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، هپاتیت به معنای التهاب کبد است. کبد یک اندام حیاتی است که مواد مغذی را پردازش می کند، خون را فیلتر می کند و با عفونت ها مبارزه می کند. هنگامی که کبد ملتهب یا آسیب دیده باشد، عملکرد آن تحت تأثیر قرار می گیرد. مصرف زیاد الکل، سموم، برخی داروها و برخی شرایط پزشکی می تواند باعث هپاتیت شود.& & & &

& انواع آزمایش هپاتیت

پزشک برای تشخیص هپاتیت، آزمایش خون یا انجام پنل هپاتیت را تجویز می کند. آزمایش هپاتیت شامل آزمایش های آنتی بادی و آنتی ژن ها است. همان طور که می دانید سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن عفونت، آنتی بادی تولید می کند.

1.تست عملکرد کبد

در تست عملکرد کبد، از فرد نمونه خون گرفته می شود تا مشخص گردد که کبد به درستی کار می کند یا خیر. پنل کبدی یا آزمایش عملکرد کبد شامل آزمایش بیلی روبین، آلبومین، توتال پروتئین، ALT، AST، آلکالین فسفاتاز است.

این آزمایش ها به صورت کلی عملکرد کبد را از جنبه های مختلف بررسی می کنند. اگر نتیجه تست کارکرد کبد طبیعی نباشد، یعنی مشکلی در کبد وجود دارد، به خصوص اگر نشانه و علامتی در معاینه بالینی بیماری کبد مشاهده نشده باشد. سطح بالای آنزیم های کبد نشان می دهد که کبد تحت فشار است، آسیب دیده یا به درستی فعالیت نمی کند.

علاوه بر این آزمایش ها ممکن است پزشک آزمایش های GGT ، LDH، PT & و AFP را برای بررسی بیشترعمکلرد کبد درخواست دهد.

آزمایش پنل هپاتیت (آزمایش خون و سرولوژی)

اگر تست های عملکرد کبد غیرعادی باشند، احتمالاً پزشک انجام تست خون دیگری برای شناسایی منبع مشکل را تجویز می کند. این تست ها وجود ویروس های عامل ایجاد هپاتیت را در خون بررسی می کنند.

این تست ها به نام تست پنل هپاتیت حاد یا پنل هپاتیت هم شناخته می شود. پنل هپاتیت مجموعه ای از آزمایش هاست که مقدار آنتی ژن و آنتی بادی مربوط به هر یک از انواع هپاتیت A،B و C را بررسی می کند. آنتی ژن و آنتی بادی می توانند قبل از بروز علائم بیماری در خون اندازه گیری شوند.

آزمایش هپاتیت A:

بخشی از پانل حاد هپاتیت ویروسی است که وجود هپاتیت A را بررسی می کند. این تست به دنبال آنتی بادی IgM ضد HAV است. این آنتی بادی هنگام بروز علائم قابل تشخیص است و حدود سه تا شش ماه قابل تشخیص باقی بماند.

آزمایش هپاتیت B:

آزمایش هپاتیت B در پنل هپاتیت ویروسی حاد شامل آزمایش هایی است که آنتی ژن های سطحی هپاتیت B و آنتی بادی های هسته IgM & هپاتیت B را شناسایی می کند. آنتی ژن های سطحی هپاتیت B در عرض 1 تا 10 هفته پس از قرار گرفتن در معرض علائم و قبل از بروز علائم قابل تشخیص هستند.

در بیمارانی که از عفونت حاد بهبود می یابند تا 4 تا 6 ماه قابل تشخیص هستند. پس از ناپدید شدن آنتی ژن های سطحی هپاتیت B ، آنتی بادی های IgM هپاتیت B تا دو سال پس از عفونت حاد و در هنگام بروز هپاتیت مزمن B قابل تشخیص هستند.

آزمایش هپاتیت C :

به عنوان بخشی از یک پانل حاد هپاتیت ویروسی، آزمایش هپاتیت C به دنبال بررسی وجود آنتی بادی های ویروس هپاتیت C در خون است. آنتی بادی های هپاتیت C & اغلب 4 تا 10 هفته پس از آلوده شدن بیمار به این ویروس قابل تشخیص هستند.

در برخی موارد، نتایج مثبت در این آزمایش ممکن است با آزمایش هایی به نام آزمایش RNA هپاتیت C انجام شود که میزان مواد ژنتیکی ویروس هپاتیت C را اندازه گیری می کند.

به علاوه اینکه میزان آنتی بادی ها هم در این آزمایش های خون مشخص می شود که معمولاً در شرایطی مثل هپاتیت های خودایمنی شایع هستند. در این موارد آنتی بادی های اتوایمنیون یا خود ایمنی بررسی می شود. این آزمایش ها عبارت اند از: ANA,& ASMA,& anti-LKM-1.

2. سونوگرافی شکمی

سونوگرافی شکمی با استفاده از امواج فراصوت از اندام های درون شکم عکس برداری می کند. به این ترتیب پزشک قادر است تصویر دقیق و نزدیکی از کبد و اندام های اطرافش را ببیند. در سونوگرافی موارد زیر نشان مشخص می شوند:

• مایعات شکمی
• آسیب کبدی یا بزرگ شدن کبد
• تومورهای کبدی
• ناهنجاری کیسه صفرا

گاهی لوزالعمده هم در تصاویر سونوگرافی دیده می شود. آزمایش سونوگرافی می تواند در شناسایی علت عملکرد نادرست کبد مؤثر باشد.

3.بیوپسی کبد

بیوپسی کبد، یک شیوه تهاجمی است که در آن پزشک از بافت کبد نمونه برداری می کند. نمونه برداری کبد با استفاده از سوزن و بدون نیاز به جراحی انجام می شود. معمولاً پزشک حین نمونه برداری بیوپسی از سونوگرافی برای مشخص کردن مسیر سوزن بیوپسی استفاده می کند.

با استفاده از بیوپسی، میزان تأثیرعفونت یا التهاب روی کبد بررسی و مشخص می شود. همچنین از سایر قسمت های کبد که به نظر غیرعادی هستند هم می توان نمونه برداری کرد.

کیت تشخیص سریع هپاتیت (کیت خانگی آزمایش هپاتیت)

اگر به هر دلیلی امکان مراجعه به آزمایشگاه برای انجام آزمایش هپاتیت را ندارید، می توانید با استفاده از کیت خانگی آزمایش هپاتیت یا کیت تشخیص سریع هپاتیت در کوتاه ترین زمان ممکن، آزمایش هپاتیت را در خانه انجام دهید.

کار با کیت تشخیص سریع هپاتیت ساده است و می توانید هر چند ماه یک بار آن را در خانه انجام دهید. مبنای تست در این کیت ها، اتصال آنتی بادی و آنتی ژن ها است.

نگران تداخل مصرف دارو با این آزمایش نباشید، چرا که داروهای مصرفی تأثیری روی جواب آزمایش نمی گذارد.

کیت آزمایش هپاتیت B و هپاتیت C برای افرادی که در سالن های آرایش مشغول کار هستند مثل آرایشگرها و ناخن کارها، تتوکارها، معتادین به مواد مخدری که در حال ترک هستند، افراد بالای ۱۳ سال، کسانی که روابط جنسی غیر امن دارند، آن هایی که حجامت می کنند و خانم هایی که قصد بارداری دارند، قابل استفاده است.

بهترین زمان برای آزمایش هپاتیت

در صورت مواجه با هر یک از موارد زیر بهتر است سریع تر برای انجام آزمایش هپاتیت اقدام کنید:

• اگر در کبد خود احساس ناراحتی می کنید.
• اگر همسر یا شریک جنسی تان مبتلا به هپاتیت است.
• جریان طبیعی خون شما از حالت عادی خارج شده است.
• بدن تان دچار عفونت می شود.
• احساس خستگی دائمی دارید.
• اشتهای شما بی دلیل کاهش یافته است.
• رنگ پوست تان زرد شده است.
• احساس خارش شدید.

شایان ذکراست که موارد بالا صرفاً نشانه های ابتلا به هپاتیت هستند و تنها پس از انجام آزمایش هپاتیت و مشاهده نتیجه آزمایش می توانید از ابتلا به انواع هپاتیت مطمئن شوید. اما با بروز هرکدام از این علائم بلافاصله به پزشک مراجعه کنید و آزمایش هپاتیت را انجام دهید.