تشخیص نشانه های سرطان توسط لنز چشم

به گزارش روابط عمومی پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، شناسایی سرطان بر اساس نمونه های خون بسیار چالش برانگیز است. معمولا پزشکان مواد شیمیایی را به نمونه می افزایند که می تواند سلول های سرطانی را قابل مشاهده سازد اما دیگر نمی توان از این نمونه در آزمایشات دیگر بهره برد. سایر تکنیک ها سلول های سرطانی را بر اساس ساختار غیرعادی آن ها شناسایی می کنند اما به دلیل نادر بودن این سلول ها، زمان بر هستند و ممکن است به اشتباه سلول های بدشکل سالم را به عنوان انواع سرطانی شناسایی کنند.
اما پژوهشگران به تازگی توانسته اند به کمک فناوری های نوین، یک روش تشخیص آسان تر، سریع تر و راحت تر ابداع کنند.
بر اساس گزارشی که این ماه در مجلۀ Advanced Functional Materials منتشر شد، دانشمندان موفق شده اند به کمک یک «لنز تماسی» سرطان را در بدن افراد تشخیص دهند.
یانگژی ژو، مهندس زیست پزشکی «انستیتو تراساکی» در ایالت کالیفرنیا که به همراه همکارانش موفق به ساخت این لنزها شده اند، می گوید: چیزی که ما به آن دست یافتیم، در مقایسه با تکنیک های فعلی تشخیص سرطان، یک فناوری بسیار شگفت انگیز است.
لنزهایی که ژو و همکارانش در این انستیتو ساخته اند، دارای قابلیت کار به عنوان «حسگرهای زیستی» هستند و می توانند نشانه های سرطان و رشد تومور درون بدن را، با بررسی اگزوزوم های موجود در اشک چشم تشخیص دهند.
این لنزها حاوی آنتی بادی هایی هستند که روی آنتی بادی دیگری که در اگزوزوم ها یافت می شود، می چسبند و اگر پس از ترکیب این دو آنتی بادی با هم رنگشان قرمز شود، نشان دهندۀ وجود سلول های سرطانی در بدن خواهد بود.
این تغییر رنگ لنزها را هم می توان با چشم غیرمسلح دید و هم می توان آنها را برای رسیدن به نتایجی دقیق تر تجزیه و تحلیل کرد.
این روش نه تنها روشی «بدون درد» است که ظرف ۳۰ دقیقه انجام و نتیجۀ آن اعلام می شود، بلکه در مقایسه با آزمایش های دیگر از جمله آزمایش خون، بیوپسی و سی تی اسکن، احتمالا مقرون به صرف ه تر خواهد بود. به ویژه آنکه در حال حاضر بیماران مجبورند برای انجام آزمایش های رایج تشخیص سرطان و دریافت نتیجۀ آن، هزینه زیادی را صرف کنند و چندین روز منتظر بمانند.
اهمیت اگزوزوم ها
با این فناوری جدید، در اقدامی کم سابقه «اگزوزوم ها» نیز برای علم پزشکی دارای اهمیت شدند.
اگزوزوم ها، در واقع حباب هایی بسیار کوچک با غشایی نازک و یک محتوای مایع هستند که پس از آنکه از سلول ها بیرون ریخته می شوند، راهشان را از مسیر مایعات بدن مانند اشک و بزاق و خون، به خارج از بدن انسان باز می کنند.
به گفتۀ برونو کوستا سیلوا، از پژوهشگران ارشد بنیاد «Champalimaud» در پرتغال که مشارکتی در این تحقیق ندارد، اگزوزوم ها که تا اواخر دهه ۱۹۹۰ به عنوان کیسه های زباله سلول ها در نظر گرفته می شدند، اکنون با ابداع این روش جدید به عنصری حیاتی برای شناسایی به موقع سلول های سرطانی تبدیل شده اند.
بررسی وضعیت اگزوزوم ها به دلیل دیگری نیز اهمیت دارد: آنها قدرت حرکت بالایی دارند و می توانند از نوک انگشت پا به سمت مغز حرکت کنند و در جریان حرکت خود، مولکول های مهمی را بین سلول ها با خود حرکت دهند. بنابراین بررسی وضعیت آن ها و محتوایی که حمل می کنند مهم است؛ زیرا ممکن است مولکول هایی را از سلول های سرطانی حمل کرده و در سراسر بدن پخش کنند.
با این وجود هنوز پرسش های بسیاری دربارۀ این لنزها مطرح است؛ از جمله اینکه آیا اگزوزوم ها نشانه هایی از انواع مختلف سرطان را با خود به اشک چشم می آورند یا تنها حامل آثاری از برخی از سرطان ها هستند؟
تاکنون موفقیت های به دست آمده دربارۀ عملکرد این لنزها، صرفا در محیط های آزمایشگاهی بوده و دانشمندان امیدوارند که بتوانند روزی از این روش به طور گسترده برای تشخیص انواع سرطان استفاده کنند.
تیم تحقیق همچنین امیدوار است که اگر همه چیز درست پیش برود، احتمالا از این لنزها برای تشخیص دیگر انواع بیماری ها از جمله بیماری های خود ایمنی نیز استفاده شود.