تعاملات ژن-محیط و تأثیر آنها بر سلامت انسان

به گزارش واحد ژنتیک پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، فرآیندهای مولکولی زیربنای سلامت و بیماری انسان بسیار پیچیده هستند. اغلب، عوامل ژنتیکی و محیطی به یک بیماری یا فنوتیپ معین به شیوه ای غیرافزودنی کمک می کنند و برهمکنش ژن-محیط را ایجاد می کنند. برای قرن ها، پزشکان و دانشمندان به دنبال درک علت شناسی بیماری بوده اند. در حالی که برخی از بیماری ها را می توان به یک عامل منفرد ردیابی کرد، تشخیص علت بیماری های پیچیده دشوارتر است، تا حدی به دلیل ماهیت ترکیبی عوامل مختلف کمک کننده. یکی از عوامل مؤثر در خطر بیماری، ژنتیک افراد است، با برخی از واریته های ژنتیکی خاص که مستقیماً باعث پاتوژنز بیماری می شوند یا در هماهنگی با سایر عوامل و یا سایر انواع ژنتیکی برای افزایش خطر بیماری کار می کنند. در بسیاری از موارد، قرار گرفتن در معرض محیطی که در اینجا به عنوان پاتوژن ها، مواد شیمیایی و عوامل خارجی اضافی تعریف می شود، نیز نشان داده شده است که در ایجاد بیماری نقش دارند. در حالی که مطالعات اپیدمیولوژیک می تواند روابط ارتباطی بین قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی و پاتوژنز بیماری را شناسایی کند، همه افرادی که در معرض یک عامل محیطی خاص قرار دارند به بیماری مبتلا نمی شوند. به همین ترتیب، همه افرادی که انواع ژنتیکی خاصی را به ارث می برند، به بیماری مبتلا نمی شوند. برای اکثریت قریب به اتفاق بیماری ها، آشکار است که ترکیبی از عوامل هم افزایی یا آنتاگونیستی برای خطر بیماری مهم است. چنین فعل و انفعالات بر اساس ژن و محیط در بروز بیماری موثر است.

مدل های برهمکنش ژن و محیط

بررسی های قبلی تعاملات ژن و محیط را در موجودات غیر انسانی مانند مخمرها، یا در زمینه های بیماری خاص انسانی، مانند بیماری های التهابی یا شرایط روان شناختی خاص توصیف کرده اند و بر روی مدل های برهمکنش های ژن و محیط تمرکز کرده اند و در مجموع چهار مدل را برای برهمکنش های ژن و محیط پیشنهاد کردند: (1) ژنوتیپ خطر، تأثیر عامل خطر محیطی را تشدید می کند. (2) قرار گرفتن در معرض عامل خطر محیطی اثر ژنوتیپ خطر را تشدید می کند. (3) هم عامل خطر محیطی و هم ژنوتیپ خطر برای افزایش خطر بیماری لازم است و (4) عامل خطر محیطی و ژنوتیپ هر کدام تا حدی بر خطر بیماری تأثیر دارند و خطر زمانی که با هم رخ می دهند بیشتر از زمانی است که به تنهایی رخ می دهند.. این بررسی بر روی مدل دوم تمرکز دارد، جایی که یک رابطه هم افزایی بین عوامل خطر محیطی و عوامل ژنتیکی باعث افزایش خطر بیماری می شود.

نتیجه گیری

علت بیماری انسانی پیچیده است، با عوامل ژنتیکی، محیطی و برهمکنش ژن و محیط. مطالعاتی که به صورت جداگانه بر روی عوامل ژنتیکی یا محیطی انجام می شوند، می توانند تعاملات مهم ژن و محیط را که به بیماری کمک می کنند، از دست بدهند. مجموعه رو به رشدی از کار شواهد قانع کننده ای را ارائه کرده است که تعاملات ژن و محیط را با طیف گسترده ای از بیماری های انسانی مرتبط می کند. در دسترس بودن مجموعه داده های جدید با اندازه گیری های ژنتیکی و محیطی، در ارتباط با توسعه رویکردهای تحلیلی جدید، کشف تعاملات ژن و محیط اضافی را ممکن می سازد. این اکتشافات در نهایت منجر به مداخلات موثری خواهد شد که سلامت انسان را بهبود می بخشد.