عواقب مسمومیت با گاز نیتروژن

به گزارش روابط پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، گاز نیتروژن یکی از عنصرهای موجود در جدول تناوبی عناصر است و با علامت N و عدد اتمی ۷ شناخته می شود. نیتروژن به صورت یک گازِ نافلز، بی رنگ، بی بو، بی مزه و دو اتمی در طبیعت یافت می شود. این گاز حدود چهار پنجم و عبارت دیگر حدود ۸۰ درصد از اتمسفر زمین را تشکیل داده است و به صورت عادی تنفس آن برای انسان و سایر موجودات زنده آسیبی به دنبال ندارد. همچنین این عنصر جزو عناصر اصلی در بافت های زنده است و ترکیب های مهمی مانند آمونیاک، اسید نیتریک و سیانیدها از این عنصر ساخته می شوند.

خطرات استفاده از گاز N2
نیتروژن گازی کاملاً بی اثر است اما در برخی موارد می تواند خطرآفرین باشد: محصولات تولید شده از نیتروژن مانند کودهای نیتراتی شسته شده، منبع اصلی آلودگی رودها و آب های زیرزمینی است و سیانور حاوی ترکیباتی بسیار سمی است. همچنین نیتروژن اگر بسیار سرد شود، تبدیل به مایع می شود و در این شرایط اگر با پوست و سطح بدن تماس پیدا کند، مانع از رسیدن اکسیژن به آن ناحیه شده و باعث خشکی و ترک خوردن پوست می شود.
اما همانگونه که اشاره شد، این عنصر حدود ۸۰٪ اتمسفر را تشکیل می دهد. ولی اگر این مقدار به ۱۰۰٪ برسد (نیتروژن بسیار زیاد) در اثر فشار و کمبود اکسیژن انسان خفه می شود و در عرض کمتر از ۱۰ دقیقه می میرد.
قدرت نیتروژن مایع بسیار زیاد است و اگر نکات احتیاطی رعایت نشود، ممکن است باعث ایجاد خسارت ها و آسیب های زیادی شود. برای مثال به علت اینکه نیتروژن مایع سریعاً به جوش می آید، در هنگام منتقل شدن مرحله مایع به گاز می تواند سریعا فشار زیادی را به وجود بیاورد و یا اگر ازت در ظروف سربسته قرار گیرد، ممکن است باعث ترکیدن و یا منفجر شدن ظرف شود.
همچنین با اضافه کردن مقدار قابل توجهی نیتروژن به هوا، مقدار اکسیژن هوا کم شده و ممکن است باعث خفگی و در نهایت مرگ شود. به همین دلیل از این نوع گاز باید در مکان هایی با تهویه مناسب استفاده شود.

علائم مسمومیت با گاز نیتروژن عبارتند از:

اختلال در تمرکز
سرفه های خفیف
تنگی نفس
انقباض ناگهانی عضلات نایژه و نایژک
درد شکم
احساس خستگی
سردرد
سختی در تنفس
احساس خفگی
حالت تهوع
اختلال در اکسیژن رسانی خون

چرا در مسمومیت از گاز نیتروژن استفاده شده است؟
در نهایت از آنجایی که این گاز بیشتر حجم جو زمین را تشکیل داده است، استفاده از آن به تنهایی و در حجم کم خطرناک نیست. اما استفاده از آن تحت شرایطی که اشاره شد، خصوصاً استفاده به مقدار بسیار زیاد و در مکان هایی با تهویه نامناسب، می تواند به سرعت آسیب هایی به دنبال داشته باشد.
به همین دلیل و از آنجا که بنا به گفته ی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی میزان مسمومیت دانش آموزان خفیف بوده است، به نظر می رسد استفاده از این گاز در سم مورد استفاده در مسمومیت های سریالی دانش آموزان مدارس، با هدف ایجاد فضای رعب و وحشت و ناامنی برای دانش آموزان و خانواده ها و از این طریق تأثیر مستقیم در تعطیل شدن مدارس بوده باشد.