کاربرد تشخیصی آنتی بادی های منوکلونال

به گزارش روابط عمومی پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، آنتی بادی مونوکلونال به اختصار& mAb یا moAb، پادتن هایی تک گونه و همانند یکدیگر هستند. علت این همانندی این است که پادتن ها مونوکلونال توسط نوعی سلول ایمنی همانند سازی شده از یک سلول والد تولید می شوند. البته معمولاً با تکثیر ریکامبیننت این پادتن ها ساخته می شوند.
آنتی بادی های منوکلونال با اختصاصیت دوگانه& (BsMAb) ماکرومولکول های منحصربفرد مهندسی شده با عملکرد دوگانه هستند که به شکل یک مولکول دارای دو اختصاصیت متمایز می باشند. این آنتی بادی ها در واقع نسل دوم آنتی بادی های منوکلونال بوده و از نظر ساختار دو ظرفیتی اند.
بطور معمول،& BsMAbدارای یک پاراتوپ اختصاصی برای یک پروتئین خاص یا یک آنتی ژن و پاراتوپ اختصاصی دیگر برای ردیابی یک آنزیم می باشد.
بنابراین، BsMAb ها می توانند بعنوان کراس لینکر های با عملکرد دوگانه عمل کنند. اتصال BsMAb به هر دو مولکول، وابسته به افینینی تعامل اپی توپ– پاراتوپ بوده و به شدت اختصاصی است.
& BsMAb ها از طریق ۳ روش قابل تولید هستند:
کونژوگاسیون شیمیایی بصورت اتصال متقاطع شیمیایی (روشی که اولین بار پیشنهاد شد).
هیبریداسیون سوماتیک از طریق تکنولوژی هیبریدوما
مهندسی ژنتیک از طریق تکنولوژی نوترکیب DNA
در تشخیص آزمایشگاهی، BsMAbها بعنوان ایمونوپروب های تشخیصی مناسب مطرح هستند BsMAb ها نسبت به پروب های رایج در تشخیص آزمایشگاهی بیماری ها دارای مزایایی هستند؛ چرا که از یک طرف به یک آنتی ژن و از طرف دیگر بطور مستقل به مارکر آنزیمی متصل می شوند. این مارکر های آنزیمی معمولاً پراکسیداز (HRPO) horse radish، آلکالن فسفاتاز یا بتاگالاکتوزیداز می باشند. از کاربردهای تشخیصی BsMAbها می توان به ایمونواسی، ایمونوهیستوشیمی و& اشاره کرد.

مزایای BsMAb در تشخیص ایمونولوژیک بیماری ها
& BsMAbها علاوه بر اینکه زمان تشخیص را کوتاه می کنند، اختصاصیت و حساسیت تست ها را نیز افزایش می دهند. استفاده از این آنتی بادی ها واکنش های مثبت کاذب موجود در روش های سنجش نظیر ELISA را بطور چشمگیری کاهش یا حتی حذف می کند.
در تشخیص های ایمونوهیستوشیمی، BsMAb ها اثرات زمینه را کاهش داده و اطلاعات مرفولوژیک را برجسته تر جلوه می دهند و از واکنش های جانبی& ایمونولوژیک جلوگیری کرده و وضوح جزئیات ساختمانی بسیار ریز را بهبود می بخشند. در موارد ایمونواسی رقابتی می توان از& BsMAb& ها بصورت نانوپروب ها نیز استفاده کرد.
آنتی بادی های منوکلونال معمولی در بسیاری از ایمونواسی ها کاربرد دارند. بطور معمول، استفاده از این آنتی بادی های معمولی در تشخیص، نیاز به دستکاری شیمیایی دارد، مثلاً در موارد کونژوگه شدن با قسمت ردیاب نظیر آنزیم و بیوتین. این اتصال متقاطع شیمیایی دارای معایبی است، مثلاً یک پروسه راندوم بوده یا اندازه کونژوگه های آنتی بادی برای بررسی های ایمونوهیستوشیمی چندان مناسب نیست. از سوی دیگر، اتصال کووالانت بین قسمت ردیاب و آنتی بادی برای کاربردهای In vivo مناسب نمی باشد و آنتی بادی های تولید شده اغلب فعالیت اختصاصی کمتری دارند.

کاربرد های BsMAb& در تشخیص بیماری های عفونی
یکی از چالش های سازمان بهداشت جهانی (WHO) بیماری های عفونی است. سالانه حدود 9/5 میلیون نفر مرگ و میر ناشی از عوامل عفونی در سرتاسر جهان گزارش می شود.
تشخیص زودهنگام بیماری های عفونی در استراتژی های درمانی آنها حائز اهمیت است BsMAb ها برای تشخیص راحت و سریع بیماری های عفونی بسیار حائز اهمیت هستند.

کاربرد های BsMAb در تشخیص سرطان
علاوه بر ویژگی های رشد کنترل نشده سلول های سرطانی، سرطان همراه با افزایش بیان مولکول های بیوشیمیایی نظیر گلیکوپروتئین ها بوده که در سطح سلول ها بیان یافته و در ادامه به مایعات فیزیولوژیک بدن آزاد می شوند. چنین آنتی ژن های اختصاصی تومور که دچار افزایش بیان شده اند بعنوان مارک رهای تشخیصی مطرح بوده و می توانند مبنای روش های تشخیصی بالینی قرار بگیرند. (براساس آنتی ژن های اختصاصی تومور& .(TAA)
استفاده از BsMAbها در سنجش های تشخیصی ایمونولوژیک موجب توسعه نسل جدید روش های تشخیصی ایمونولوژیک شده و به شدت حساس بوده و در کنار سادگی و با صرفه بودن از نظر اقتصادی، سریع قابل انجام هستند.
گسترش چنین روش هایی در کشور های پیشرفته در مبارزه با بیماری های عفونی و تشخیص سریع بدخیمی ها بسیار مؤثر بوده است. روش های رایج و سنتی که مورد استفاده قرار می گیرند قادر به تشخیص زودهنگام بیماری ها نبوده و خسارات اقتصادی و بهداشتی زیادی را برای اقتصاد سلامت کشورها بوجود می آورند.
در کشور ایران نیز گسترش چنین روش های حساس و دقیق بر پایه آنتی بادی های نسل جدید مانند BsMAb ها نیز به نظر ضروری می رسد. از طرفی دیگر با توجه به گرایش خاص سیاست گذاران عرصه سلامت کشور بر تولیدات بومی و مخصوصاً اقتصاد دانش بنیان، تولید و بومی سازی چنین آنتی بادی هایی توسط محققین بیومدیکال و در ادامه تولید کیت های تشخیصی مناسب ضروری می باشد.