کدام جهش های کرونا به ایران رسید

به گزارش روابط عمومی پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، رییس آزمایشگاه مرجع کشوری کووید-۱۹ انستیتو پاستور ایران ضمن ارائه توضیحاتی درباره آخرین جهش های کرونا، گفت: میزان بالای تغییرات در ژنوم ویروس و آنتی ژن های آن، بروزرسانی واکسن های کرونا بر اساس واریانت های جدید را اجتناب ناپذیر کرده است.
دکتر علی ملکی، متخصص ویروس شناسی پزشکی و عضو هیات علمی انستیتو پاستور ایران با اشاره تاریخچه بروز کرونا در کشورها، گفت: از آخرین روزهای سال ۲۰۱۹ به بعد، در ابتدا کشور چین و به تدریج تمامی کشورهای جهان، با همه گیری وسیع یک ویروس تنفسی به نام سارس کرونا۲ روبرو شدند که بیماری حاصله از عفونت سارس کرونا ۲ در بدن انسان را کووید-۱۹نامگذاری کردند. از همان ابتدا سازمان بهداشت جهانی بر مسری بودن بیماری و نیاز مبرم به اتخاذ تصمیمات کنترل کننده توسط کشورها اصرار می کرد. توانایی بالای سارس کرونا ۲ در تکثیر درون بدن انسان، فرار از سیستم ایمنی، نبود دارو و واکسن اختصاصی در ابتدای همه گیری و عدم رعایت پروتکل های بهداشتی توسط مردم منجر به تشدید همه گیری کووید۱۹ و افزایش مرگ و میر ناشی از بیماری در همه کشورها شد.

وی افزود: عوامل ذکر شده به همراه ماهیت ژنومی سارس کرونا ۲، که یک رشته RNA است، باعث بروز واریانت های جدیدی از سارس کرونا۲ شد که برخی از آنها با توجه به خصوصیاتی که کسب کرده بودند، واریانت های نگران کننده (VOCs) نام گرفتند.

پای کدام جهش های کرونا به ایران رسید؟

او درباره نام گذاری جهش های کرونا، یادآور شد: واریانت های نگران کننده نام های زیاد و متنوعی داشتند و سازمان بهداشت جهانی برای جلوگیری از بی نظمی و به اشتباه افتادن محققین بخش سلامت و مردم، نامگذاری ساده و عمومی را مطرح کرد. بر این اساس واریانت های نگران کننده به ترتیب به آلفا، بتا، گاما، دلتا و امیکرون تقسیم بندی شدند. این نامگذاری باعث شد تا از اسامی کشورها و ملیت ها برای ویروس ها و بیماری ها استفاده نشود تا مانع از برچسب زنی ناصحیح شود. در کشور ما نیز به جز واریانت گاما و موارد اندکی از واریانت بتا، بقیه واریانت ها گردش کردند و موجب بروز چندین موج از بیماری شدند.

تغییرات گسترده کرونا در آخرین جهش ها

این متخصص ویروس شناسی پزشکی، ادامه داد: آخرین واریانت از واریانت های نگران کننده امیکرون، به حدی دچار تغییر شد که برخی عقیده دارند دسته بندی آن به عنوان یک ویروس جدیدتر از سارس کرونا ۲ است. این تغییرات درون زیرواریانت ها و زیر رده های امیکرون همچنان ادامه دارد و سویه های جدیدتری را بروز داده است. به دنبال ایجاد جهش ها در ژنوم سارس کرونا ۲ و ایجاد نوترکیبی در بین ژنوم های آلوده کننده همزمان یک سلول، واریانت ها نسبت به قبل تغییرات وسیع تری را تجربه کردند.

فرار سویه های جدید کرونا از سیستم ایمنی بدن و کاهش کارایی واکسن ها

وی افزود: این در حالی است که امروزه واکسن و داروی اختصاصی در دنیا برای سارس کرونا ۲ وجود دارد و مورد استفاده می گیرد. اما مشکل زمانی وخیم تر شد که واریانت های نگران کننده هر کدام نسبت به ایمنی ایجاد شده حاصل از واکسن یا عفونت طبیعی با سارس کرونا ۲ در بدن افراد مقاومت کردند و به راحتی توانستند از سیستم ایمنی بدن فرار کنند. بدین ترتیب با وجود عفونت های چندگانه و تکمیل دوز واکسیناسیون، همچنان افراد خطر ابتلا به کرونا را دارند.

زیرواریانت امیکرون با سرایت پذیری بالا
وی افزود: در میان زیرسویه های امیکرون، واریانت های BF.۷ و BQ.۱ و BQ.۱.۱ و XBB.۱ و XBB.۱.۵ از قدرت سرایت پذیری بالاتری برخوردارند و با رشد بالایی نسبت به بقیه واریانت ها در کشورهای ژاپن، آمریکا، سنگاپور، انگلیس، کانادا، کره جنوبی، روسیه و همچنین بلژیک، ایتالیا، اسپانیا و هلند افزایش یافته اند.

روند بیماری زایی جهش های جدید کرونا در سایر کشور ها

او به ذکر مثالی از افزایش موارد بیماری در سایر کشورها پرداخت و بیان کرد: از اواسط ماه سپتامبر سال ۲۰۲۲ میلادی، تعداد موارد کرونا در سنگاپور افزایش یافت و موج جدیدی را بوجود آورد که حاصل از زیرواریانت های XBB بود که در ادامه زیرواریانت های BQ.۱ نیز به آنها اضافه شدند. زیرواریانت های XBB نزدیک به ۸۰ درصد موارد مثبت هند را هم به خود اختصاص داده است. همچنین در حال حاضر کشورهای ژاپن، کره جنوبی و تایوان بیشترین موارد ابتلای جدید روزانه را دارند که از ماه اکتبر سال ۲۰۲۲ میلادی شروع شده است و واریانت غالب در این کشورها از زیرواریانت های ذکر شده از امیکرون است. هنگ کنگ، روسیه، اتریش و استرالیا نیز در درجه بعدی بیشترین موارد ابتلای جدید روزانه هستند. از طرفی کشور استرالیا داستانی متفاوت تر از بقیه کشورها دارد و با اختلاف زیاد نسبت به بقیه کشورها، تعداد واریانت های نوترکیب جدید در آن در حال افزایش است.

احتمال غلبه واریانت XBB.۱.۵ در جهان

وی با بیان اینکه کشورهای نام برده شده عموما موج قبلی کرونا با زیرواریانت BA.۲ و یا BA.۵ امیکرون را تجربه کرده اند، تصریح کرد: این درگیری و موج جدید از سارس کرونا ۲ با وجود درصد بالای واکسیناسیون رخ داد که این موضوع کوتاه بودن طول دوره ایمنی علیه سارس کرونا ۲ و تغییرات ژنومی ویروس که منجر به فرار ایمنی می شود را تایید می کند. تخمین زده می شود که XBB.۱.۵ بتواند به زودی BQ.۱.۱ را کنار زده و در دنیا به زیرواریانت غالب تبدیل شود.

ضرورت بروزرسانی واکسن های کرونا بر اساس جهش های جدید

او تاکید کرد: واریانت های BQ.۱.۱ و XBB.۱ وارد کشور ایران نیز شده اند و باید با دقت بالایی بر گسترش احتمالی این واریانت ها در جامعه و پایش آنها نظارت شده و برای مقابله با آن برنامه ریزی لازم را انجام داد. تغییرات ایجاد شده در واریانت های جدید خوشبختانه تداخلی در روند تشخیص مولکولی سارس کرونا ۲ ایجاد نمی کند و می توان همچنان از آزمایشات PCR موجود در بازار برای تشخیص استفاده کرد. حتی گزارشی مبنی بر تاثیر واریانت های جدید بر عملکرد آزمایش های تشخیص سریع ویروس سارس کرونا ۲ وجود ندارد. میزان بالای تغییرات در ژنوم ویروس و آنتی ژن های آن، بروزرسانی واکسن های کرونا بر اساس واریانت های جدید را اجتناب ناپذیر کرده است.

بنابر اعلام روابط عمومی و امور بین الملل انستیتو پاستور ایران، دکتر ملکی در پایان تاکید کرد: موثرترین روش در پیشگیری از کرونا، همچنان استفاده از ماسک در فضاهای سربسته، به حداقل رساندن حضور در مکان های متراکم و شلوغ در صورت ضرورت و رعایت فاصله گذاری اجتماعی است. امروزه سیستم های بهداشتی در دنیا متوجه شده اند که تنها در صورت همراهی و همکاری شهروندان خود می توانند آسیب ناشی از همه گیری کرونا را کنترل کنند. به همین خاطر درخواست می شود علاوه بر رعایت دستورالعمل های بهداشتی، در صورت بروز علائم تنفسی نسبت به محدودسازی (ایزولاسیون) فرد بیمار و عدم حضور در تجمعات توجه لازم صورت گیرد.