یک قدمی درمان بیماری پارکینسون

به گزارش روابط عمومی پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، محققان آمریکایی در مطالعه اخیرشان با همکاری محقق ایرانی کشف جدیدی انجام دادند که می تواند معمای بیماری پارکینسون را حل کند.
بیماری پارکینسون (PD) یک اختلال عصبی است که به طور عمده بر نورون های تولید کننده دوپامین ("دوپامینرژیک") در یک منطقه خاص در مغز، به نام ماده سیاه (سابستنشیال نگرا) اثر می گذارد.
دوپامین نقش مهمی در تنظیم حرکت بدن دارد و کاهش آن کاهش می تواند علت بسیاری از علائم بیماری پارکینسون فرد مبتلا باشد. علت این عارضه دقیقا مشخص نیست، اما اکثر کارشناسان تصور می کنند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی می تواند در بروز این بیماری موثر باشد.
لرزش دست، سفتی عضلانی، راه رفتن آهسته تر و سایر اختلالات حرکتی شناخته شده است. این بیماری طیف وسیعی از نواحی مغز را تحت تاثیر قرار می دهد و در نتیجه علائم مختلفی از جمله زوال عقل در مراحل پایانی ایجاد می شود. از سال ۲۰۲۲، بیماری پارکینسون حدود یک میلیون نفر را در ایالات متحده تحت تاثیر قرار داده است. از آنجایی که متخصصان هنوز به طور کامل درک نمی کنند که این بیماری چگونه پیشرفت می کند، درمان های موجود در حال حاضر فقط می توانند برخی از ناهنجاری های حرکتی را کاهش دهند اما پیشرفت بیماری را متوقف نمی کنند.
نتایج یک مطالعه که به تازگی انجام شده، نشان داده که چگونه پارکینسون در سراسر مغز پخش می شود. در مطالعه ای که اخیرا توسط دانشمندان کالج پزشکی وایل کرنل آمریکا انجام شد، محققان دریافتند توده هایی از پروتئین آلفا سینوکلئین در مغز بیماران مبتلا به پارکینسون از طریق فرآیند دفع زباله های سلولی (cellular waste-ejection process) پخش می شوند.
در طی این فرآیند که به عنوان "اگزوسیتوز لیزوزومی"(lysosomal exocytosis) شناخته می شود، نورون ها ضایعات پروتئینی که قابل تجزیه و بازیافت نیستند را آزاد می کنند. این مطالعه که اخیراً در مجله Nature Communications منتشر شده است، ممکن است یکی از معما های بیماری پارکینسون را حل کند و به توسعه روش های جدیدی برای درمان یا پیشگیری از این بیماری عصبی منجر شود.
دکتر "مانو شارما"(Manu Sharma) نویسنده ارشد این مطالعه گفت: نتایج ما همچنین نشان می دهد که اگزوسیتوز لیزوزومی می تواند یک مکانیسم کلی برای خلاص شدن نورون ها از پروتئین های تجمع یافته و مقاوم در برابر تخریب در شرایط عادی و سالم و در بیماری های عصبی باشد.
یکی از یافته های مهمی که از چند دهه اخیر تحقیقات پارکینسون به دست آمده است این است که مرگ نورون ها در این بیماری به دنبال انتشار توده های غیرطبیعی آلفا سینوکلئین (یک پروتئین عصبی) در مغز است. این گسترش یک فرآیند واکنش زنجیره ای و عفونت مانند است که در آن توده های غیرطبیعی، آلفا سینوکلئین معمولی را وادار می کنند تا به آنها بپیوندد و با بزرگ تر شدن به توده های کوچک تری تبدیل می شوند که به انتشار ادامه می دهند. آزمایش ها روی موش ها و نخستی های غیر انسانی نشان داده اند که تزریق این توده ها به مغز می تواند این گسترش و همچنین برخی از تخریب های عصبی مانند پارکینسون را آغاز کند. اما جزئیات نحوه انتقال نورون ها به نورون های دیگر، هرگز به خوبی درک نشده است.
در این مطالعه، دکتر شارما و همکارانش در این مطالعه و یینگ ژو ژی (Ying Xue Xie) با مطالعات دقیق بر مدل های موش مبتلا به پارکینسون نشان دادند که توده های آلفا سینوکلئین که قادر به انتشار هستند و باعث تخریب عصبی می شوند، در نورون ها شکل می گیرند. آنها دریافتند که این توده ها در سطل زباله های کپسول مانند در سلول هایی به نام لیزوزوم (lysosomes) تجمع می یابند.
لیزوزوم ها حاوی آنزیم هایی هستند که می توانند پروتئین ها و دیگر مواد زائد مولکولی را تجزیه کرده و به بلوک های ساختمانی خود برسند و اساساً آن ها را هضم و بازیافت کنند. اما محققان شواهدی را یافتند که نشان می دهد دانه های آلفا سینوکلئین که با پیوند های محکم در ساختاری نزدیک/لایه ای محکم به نام "آمیلوئید" به هم گره میخورند، به خوبی در لیزوزوم ها تجزیه نمی شوند.
در عوض اغلب مشخص شد که آن ها به سادگی از نورون های خود دور می شوند. در این فرآیند که اگزوسیتوز نامیده می شود، لیزوزوم به سمت غشای سلولی حرکت می کند و با آن ادغام می شود، به طوری که محتویات لیزوزوم همانطور که هست، بدون هیچ گونه کپسوله سازی در مایع اطراف سلول تخلیه می شود. این یافته کمک می کند تا یک سوال بحث برانگیز در این زمینه حل شود.
محققان همچنین در آزمایش های بعدی نشان دادند که با کاهش میزان اگزوسیتوز لیزوزومی، می توانند غلظت ظاهری دانه های دارای قابلیت پخش را کاهش دهند. دکتر شارما گفت که این یک رویکرد برای درمان پارکینسون در آینده را پیشنهاد می کند.