APOE علت ژنتیکی بیماری فراموشی

به گزارش واحد ژنتیک پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، دانشمندان روشی را برای تشخیص ذرات کلیدی پر از چربی موسوم به لیپوپروتئین در سیستم عصبی مرکزی ایجاد کرده اند که دیدگاه جدیدی را به عملکرد مغز باز می کند. محققان دریافتند که ذرات موجود در سیستم عصبی انسان، پسرعموهای مولکولی HDL شناخته شده یا ذرات کلسترول خوب در جریان خون انسان، بسیار متنوع تر از آنچه قبلا تصور می شد، هستند. محققان بیش از 300 پروتئین مختلف مرتبط با این ذرات را شناسایی کردند که بسیار بیشتر از 16 پروتئین شناخته شده قبلی است که در حداقل 10 خانواده مختلف قرار دارند. این ذرات سرشار از پروتئین هایی هستند که بر بهبود زخم، پاسخ ایمنی و ایجاد و پرورش سلول های مغزی به نام نورون ها که برای عملکرد شناختی مهم هستند، تأثیر می گذارد.

رایج ترین پروتئین روی ذرات، آپولیپوپروتئین E است که بیشتر به نام APOE شناخته می شود. از بین سه شکل رایج APOE که مورد مطالعه قرار گرفته است، شکلی که به نام APOE4 شناخته می شود، افراد را در معرض خطر بالاتر ابتلا به بیماری فراموشی قرار می دهد. یک کپی از ژن APOE4 فرد را تقریباً چهار برابر بیشتر در معرض ابتلا به زوال عقل قرار می دهد. فردی با دو نسخه حدود 12 برابر آسیب پذیرتر است. محقق اصلی این مطالعه جان ملکیور، بیوشیمیدان پروتئین در آزمایشگاه ملی شمال غرب اقیانوس آرام و پیشرو در تحقیقات لیپوپروتئینی است.

APOE: ترکیب کردن چربی ها و پروتئین ها

لیپوپروتئین ها بیشتر به خاطر عملکردشان در سیستم گردش خون، جایی که چربی و کلسترول را انتقال می دهند، شناخته شده اند. تشخیص HDL و LDL که برای بسیاری به عنوان کلسترول خوب و کلسترول بد شناخته می شود، برای دانشمندان آسان است، زیرا مولکول های موجود در آن بسیار زیاد است.اما لیپوپروتئین های موجود در سیستم عصبی بسیار کم تر هستند و در کمتر از 1 درصد غلظت خون وجود دارند. اعمال آنها، حتی حضور آنها در سیستم عصبی یک راز بوده است. دانشمندان می دانند که این توپ های چربی و پروتئین که به هم پیچیده شده اند، در جریان خون حرکت می کنند و انواع عملکردهای مهم مانند انتقال کلسترول و مواد مغذی را انجام می دهند.

پروتئین ها ابزارهای تخصصی هستند که می توانند کارهایی مانند ترمیم سلول ها، روشن یا خاموش کردن ژن ها، یا تنظیم پردازش آمیلوئید بتا، یک مولکول معروف مرتبط با ایجاد زوال عقل را انجام دهند. این کار نشان می دهد که APOE ممکن است این ابزارها را روی ذرات مختلف گرد هم بیاورد تا آن ها را در صورت نیاز تحویل دهد. دانشمندان گمان می کنند که APOE4 در سایر بیماری های عصبی مانند بیماری های پارکینسون و هانتینگتون، مولتیپل اسکلروزیس، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک و حتی آسیب مغزی تروماتیک نقش دارد.