امید جدیدی برای بازسازی بینایی

به گزارش واحد ژنتیک پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، به لطف کار محققان دانشگاه مونترال، امید جدیدی برای بازیابی بالقوه بینایی در بیماران مبتلا به بیماری دژنراتیو شبکیه بوجود آمده است. این پژوهش که اخیرا در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم منتشر شد، توسط مدیر تحقیقات نوروبیولوژی سلولی در موسسه تحقیقات بالینی مونترال وابسته به UdeM، رهبری شد. تیم تحقیقاتی کشف کرد که سلول هایی که در شبکیه (سلول های گلیال) غیرفعال هستند، می توانند به سلول هایی تبدیل شوند که دارای برخی ویژگی های مشترک با گیرنده های نوری مخروطی هستند، که به افراد اجازه می دهد کارهایی مانند درک رنگ ها، خواندن و رانندگی را انجام دهند.

دژنراسیون ارثی شبکیه به دلیل از بین رفتن سلول های حساس به نور در شبکیه در پشت چشم ایجاد می شود. هنگامی که این سلول ها به دلیل بیماری تخریب می شوند، جایگزین نمی شوند و بیمار دچار از دست دادن بینایی می شود که می تواند به نابینایی کامل برسد. اگرچه رویکردهای مختلفی مانند ژن درمانی وجود دارد که امید به کند کردن یا مسدود کردن پیشرفت از دست دادن سلول های گیرنده نوری را فراهم می کند، این تکنیک ها نمی توانند سلول های از دست رفته را بازیابی کنند و بنابراین برای بیماران در مراحل پیشرفته بیماری مفید نیستند. از این رو نیاز فوری به توسعه درمان های احیا کننده ای است که بتواند سلول های از دست رفته را جایگزین کند و بینایی را بازگرداند. یکی از راه های امیدوارکننده استفاده از سلول های بنیادی برای تولید گیرنده های نوری است که می توانند به چشم بیمار پیوند بزنند، اما این فناوری اکنون با چالش های عمده ای مواجه است که استفاده از آن را در عمل بالینی کند می کند.

در رویکردی که نیاز به پیوند را دور می زند، تیم Cayouette راهی برای فعال سازی مجدد سلول های خفته در شبکیه و تبدیل آن ها به سلول های عصبی مانندی یافتند که در نهایت می توانند برای جایگزینی سلول های از دست رفته در دژنراسیون شبکیه استفاده شوند. نویسنده اول این مطالعه در این زمینه می افزاید که آنها دو ژن را شناسایی کرده اند که وقتی در این سلول های خفته به نام سلول های مولر بیان می شوند، می توانند آنها را به نورون های شبکیه تبدیل کنند. چیز جالب این است که این سلول های مولر به عنوان فعال سازی و بازسازی شبکیه در ماهی شناخته شده اند