نقش DNA فاقد سلول در بیماری SLE

به گزارش واحد ژنتیک پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران، لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) با اختلال در تنظیم سلول های ایمنی مشخص می شود که می توانند اتوآنتی بادی های بیماری زا را پس از قرار گرفتن در معرض خود آنتی ژن برای حمله به اندام های سیستمیک تولید کنند. پاتوژنز SLE چند عاملی است. با این حال، مطالعات کمی در مورد نقش بالقوه DNA بدون سلول پلاسما (DNApcf) بحث کرده اند.

لوپوس اریتماتوز سیستمیک SLE یک بیماری خودایمنی مزمن است که می تواند ارگانهای متعددی یخصوص پوست،مفاصل،خون،کلیه ها وسیستم عصبی مرکزی را در بدن درگیر کند. منظور از مزمن بودن این است که بیماری می تواند برای یک مدت طولانی باقی بماند. منظوراز خودایمنی وجود اختلالی است در سیستم ایمنی که در آن سیستم ایمنی بجای محافظت بدن در مقابل ویروس ومیکروب،به بافت های خود بیمار حمله می کند. نامگذاری لوپوس اریتماتو سیستمیک به اوایل قرن بیستم بر می گردد. منظور از سیستمیک این است که تعداد زیادی از ارگانهای بدن در گیر می شوند.

لوپوس یک بیماری مسری نیست، بلکه بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی تواناییش را برای افتراق گذاشتن بین عوامل خارجی و سلولها و بافت خودی را از دست داده است. سیستم ایمنی دچار اشتباه شده و در بین سایر عوامل،اتوآنتی بادی هایی را تولید می کند که سلولهای طبیعی خود فرد را بعنوان خارجی تلقی کرده و به آنها حمله می کنند. نتیجه یک واکنش خودایمنی این است که در اعضای خاصی (مثل مفاصل، کلیه ها، پوست وغیره ) التهاب بوجود میاید. منظور از التهاب این است که قسمتهای درگیر بدن گرم،قرمز، متورم وبعضی وقتها دردناک میشوند. اگر علایم التهاب طول بکشد،چنانچه درلوپوس دیده می شود، بافتها دچار آسیب شده و عملکرد طبیعی آنها مختل می گردد. به همین دلیل،هدف درمان در لوپوس کم کردن التهاب است.

عوامل خطر ارثی متعدد همراه با فاکتورهای محیطی اتفاقی مسئول این پاسخ ایمنی غیر طبیعی در نظر گرفته می شوند..مشخص شده که عوامل متعددی از جمله عدم تعادل سطح هورمونی درهنگام بلوغ، استرس وعوامل محیطی مثل مواجهه با نور خورشید، عفونتهای ویروسی وداروها (مثل ایزونیازید،هیدرالازین،پروکا یین آمید، داروهای ضد تشنج) می توانند بعنوان شروع کننده بیماری لوپوس باشند.

نتیجه مطالعات اخیر

در شرایط عادی، مولکول های DNA به صورت درون سلولی قرار دارند و به صورت فشرده در هسته به عنوان DNA هسته ای (nDNA) یا در نوکلوئید میتوکندری به عنوان DNA میتوکندری (mtDNA) جاسازی می شوند. در مقابل، DNA بدون سلول (DNAcf) مولکول های DNA هستند که از سلول های سراسر بدن در مایع بافتی آزاد می شوند. آنها در مایع مغزی نخاعی، مایع جنب، بزاق، ادرار و پلاسما برای اهداف مختلف شناسایی شده اند. DNAcf موجود در گردش خون «DNA بدون سلول پلاسما (DNApcf)» نامیده می شود و بیشتر آنها از سلول های خونساز در گردش منشأ می گیرند. تجزیه و تحلیل DNApcf برای تشخیص لوسمی میلوئید حاد به عنوان یک ابزار غیر تهاجمی استفاده شده است که به اندازه آسپیراسیون تهاجمی مغز استخوان یا بیوپسی دقیق است. سطوح بالای DNApcf برای اولین بار در سال 1966 در بیماران SLE یافت شد. بعداً، برخی از مطالعات نشان دادند که DNApcf ممکن است به عنوان یک خود آنتی ژن در معرض برای تحریک پاتوژنز SLE عمل کند. از آنجایی که DNApcf عمدتاً از mtDNA یا nDNA داخل سلولی مشتق شده است، بررسی نقش DNApcf میتوکندریایی (mtDNApcf) و DNApcf هسته ای (nDNApcf) به طور همزمان در بیماران SLE از ارتباط بالینی زیادی برخوردار است. بر اساس تحقیقات اخیر nDNA بیشتر، با کاهش میزان mtDNA و نقش مستقیم در اکسیداتیو و حجم اکسیژن، در پاتوژنز SLE دخیل است.